Σε μια εποχή που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, είναι όμορφο να βλέπεις τα βιβλία στη ζωή των ανθρώπων. Διαβάζω θα πει αλλάζω, ταξιδεύω, εμπνέομαι. Αν νιώθεις ότι έχει περάσει καιρός από τότε που διάβασες έναν καλό βιβλίο ή έχεις το ίδιο μισοτελειωμένο βιβλίο στο κομοδίνο σου για μήνες, δεν είσαι μόνος. Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι δε διαβάζουν όπως παλιά.
Μιλώντας με φίλους, μου λένε δε διαβάζω λόγω έλλειψης χρόνου ή μου αρέσει να διαβάζω αλλά δεν μπορώ να συγκεντρωθώ. Είτε πρόκειται για ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα είτε για ένα σημαντικό έγγραφο εργασίας, βρίσκουν τη διατήρηση της εστίασης τους δύσκολη. Έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί το μυαλό τείνει να περιπλανάται όταν προσπαθούμε να εστιάσουμε στο διάβασμα;
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η συχνή και εκ παραλλήλου χρήση συσκευών μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο μας, ενώ οι οπτικές και ηχητικές ειδοποιήσεις, οι οποίες μας καλούν συνεχώς να ελέγξουμε τις συσκευές μας, αποσπούν την προσοχή μας και μειώνουν την ικανότητα συγκέντρωσης μας στο κείμενο που διαβάζουμε ή το έγγραφο που μελετούμε. Θα μπορούσε επίσης να είναι το γεγονός ότι η ανάγνωση απαιτεί διανοητική προσπάθεια και ο εγκέφαλός αναζητά ευκολότερες εργασίες ή πιο διεγερτικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η διαχείριση των ροών ψηφιακών πληροφοριών, τόσο στο χώρο εργασίας όσο και στην προσωπική μας ζωή, να είναι μια διαρκής πρόκληση.
Εύλογα μπορεί κάποιος να πει εμένα δε μου αρέσει το διάβασμα, ούτε απολαμβάνω να διαβάζω βιβλία. Γιατί λοιπόν να μπω στη διαδικασία να δημιουργήσω μια ρουτίνα μελέτης;
Αδιαμφισβήτητα το διάβασμα είναι μόρφωση εν εξελίξει. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μεταξύ άλλων, το διάβασμα είναι για το μυαλό ό,τι η άσκηση για το σώμα. Ενισχύει τη μνήμη, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, προάγει την ενσυνειδητότητα και βελτιώνει τις δεξιότητες συγκέντρωσης. Σε καμία περίπτωση λοιπόν δεν είναι μία παθητική δραστηριότητα, αλλά μια αληθινή άσκηση για το μυαλό, καθώς για να διαβάσουμε ενεργοποιείται ολόκληρος ο εγκέφαλος και ουσιαστικά μπαίνουμε σε μία διαφοροποιημένη κατάσταση του συνειδητού. Επίσης, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Essex, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το διάβασμα για μόλις επτά λεπτά μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους έως και 70%. Ως εκ τούτου, θα σου επιτρέψει να ξεφύγεις από τη συνεχή διέγερση που σου παρέχει η τεχνολογία, αφού έχει αποδειχθεί ότι έχει θετικό αντίκτυπο στη γνωστική λειτουργία.
Όσο για τη δυσκολία στην εστίαση, τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν τρόποι για να τη βελτιώσεις. Μία αποτελεσματική μέθοδος είναι μέσω της εκπαίδευσης του εγκεφάλου. Η επιστήμη της εκπαίδευσης του εγκεφάλου είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι ανακάλυψης. Φτάνει να θέσεις ρεαλιστικούς στόχους και να ξεκινήσεις με ένα μικρότερο βιβλίο για αρχή ή με ένα με μικρές σύντομες ιστορίες. Το κλειδί για να αξιοποιήσεις το διάβασμα στο έπακρον είναι να το κάνεις καθημερινή συνήθεια.
Για μένα το να διαβάζω τα σωστά βιβλία είναι σαν να επιλέγω τι θα φάω. Τι σημαίνει να επιλέξεις το κατάλληλο βιβλίο για σένα; Αρχικά σκέψου τι σου αρέσει να διαβάζεις ή τι θα ήθελες να πάρεις από ένα βιβλίο. Μετά αφουγκράσου ποια ανάγκη σου θέλεις να καλύψεις τη δεδομένη στιγμή. Τέλος κατανόησε με ποιο τρόπο οι διάφοροι περισπασμοί μειώνουν την ποιότητα της αναγνωστικής σου εμπειρίας και ανέπτυξε στοχευμένες στρατηγικές για να τις ξεπεράσεις και να ενισχύσεις την εστίαση σου.
Προσωπικά όταν διαβάζω επιθυμώ τη συντροφιά ενός τυπωμένου βιβλίου. Έχω την ανάγκη να κρατάω το βιβλίο στα χέρια μου, να το αισθάνομαι, να το μυρίζω, να το ξεφυλλίζω. Δεν μπορώ και δε θέλω να φανταστώ έναν ολοκληρωτικά ψηφιοποιημένο κόσμο, χωρίς έντυπα βιβλία. Ωστόσο, οι αναγνωστικές ανάγκες του σύγχρονου κόσμου αλλάζουν και όλο και περισσότερο κερδίζουν έδαφος τα βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή (ebooks). Αν στόχος σου είναι η αύξηση της συγκέντρωσης, κατά τη διάρκεια του διαβάσματος, επένδυσε σε ένα βιβλίο σε έντυπη μορφή. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Portsmouth, του Ηνωμένου Βασιλείου, έδειξε ότι τα άτομα που διαβάζουν έντυπα βιβλία θυμούνται περισσότερα από αυτά που διάβασαν σε σχέση με όσους διαβάζουν το ίδιο υλικό σε ψηφιακή μορφή.
Η εκπαίδευση του μυαλού είναι μια συνεχής διαδικασία που απαιτεί εξάσκηση. Μην αφήσεις τον εαυτό σου να αποθαρρυνθεί, αν δεν τα καταφέρεις από τη μια μέρα στην άλλη. Κάθε νέα συνήθεια για να εδραιωθεί χρειάζεται υπομονή, επιμονή και συνέπεια. Πάρε το βιβλίο στα χέρια σου και αφέσου. Καθώς η ιστορία θα προχωρά, οι σελίδες θα μειώνονται και η περιπέτεια θα γιγαντώνεται, εσύ θα έχεις αρχίσει να καλλιεργείς μια νέα ωφέλιμη νοοτροπία.
