Η εφηβεία είναι η πιο καθοριστική φάση στη ζωή ενός παιδιού. Η περίοδος όπου τελειώνει η παιδικότητα και βρίσκεται ενώπιον της ενηλικίωσης. Μέσα του προκαλείται μια σύγχυση. Νιώθει φόβο, αγωνία, ακόμα και λύπη για την ανεμελιά που χάνεται και τις προσδοκίες των γύρω του, που μεγαλώνουν μαζί με την ηλικία του. Παρότι από παιδί σε παιδί διαφέρει, κατά γενική ομολογία είναι μια περίοδος επανάστασης και ανακάλυψης. Όσο μεταμορφωτική και αν είναι η αλλαγή, δεν είναι ποτέ εύκολη. Ο έφηβος γενικά αναζητά, πολλές φορές χωρίς καν να ξέρει τι, και άλλες δεν του αρέσει αυτό που ανακαλύπτει.
Το μεταβατικό στάδιο της εφηβείας είναι σαν μια γέφυρα που θα το περάσει απέναντι. Από τη μια πλευρά είναι η αθωότητα, το παιχνίδι, η ανεμελιά. Από την άλλη είναι οι ευθύνες, η σοβαρότητα, η ωριμότητα. Πότε έχει τη λαχτάρα να τη διασχίσει και πότε κοντοστέκεται με θλίψη κοιτώντας τι αφήνει πίσω του. Πολλές φορές το παιδί πάνω στη γέφυρα νιώθει τα γόνατα του να τρέμουν και φοβάται μην πέσει. Επιζητά ανεξαρτησία, αλλά δεν παύει να έχει βαθιά ανάγκη τη συναισθηματική ασφάλεια. Θέλει να ρισκάρει, γιατί νιώθει ότι μπορεί. Την ίδια ώρα θέλει να ξέρει πως αν πέσει θα ‘ναι ανοιχτή η γονεϊκή αγκαλιά να το πιάσει. Χρειάζεται γονείς υποστηρικτικούς χωρίς να το πνίγουν. Από την άλλη έχει ανάγκη και τα υγιή όρια γιατί πιθανόν την πολλή ελευθερία να την εκλάβει ως αδιαφορία. Η στοργή των γονιών στη ζωή των παιδιών αποτελεί τη ρίζα της ασφάλειάς τους. Η γονεϊκή αγάπη τους προσφέρει μια σταθερή αίσθηση του εαυτού τους. Ο έφηβος θέλει να νιώσει ότι τον ακούνε, ότι τον βλέπουν, όπως του αξίζει να τον δουν. Δεν θέλει νουθεσίες, συμβουλές, παρατηρήσεις, αλλά παρουσία. Ουσιαστική παρουσία, αποδοχή και συναισθηματική ασφάλεια.
Αυτή η περίοδος, αποδεικνύεται μεγάλη πρόκληση και για τους γονείς, των οποίων η υπομονή και οι αντοχές δοκιμάζονται. Ουσιαστικά δυσκολεύονται να βρουν τρόπους να σχετιστούν με το έφηβο παιδί τους. Ενδεχομένως να νιώθουν μια αδυναμία να τα βγάλουν πέρα μαζί του, όταν ό,τι πουν και ό,τι κάνουν εκλαμβάνεται ως λάθος και μπαίνουν συνεχώς στη διαδικασία να διερωτώνται πως γίνεται να τους απορρίπτει με τέτοιο τρόπο. Να τους κλείνει την πόρτα, να τους διώχνει, να τους βαριέται, να μη θέλει καμία κοινή δραστηριότητα και συν τοις άλλοις να ακούει συνεχώς τον έφηβο να παραπονιέται πως δεν τον καταλαβαίνει κανείς ή ότι όλοι τον καταπιέζουν.
Οι γονείς πρέπει να περιμένουν το αίσθημα της απόρριψης, της απογοήτευσης ακόμα και της θλίψης. Όσο όμως και αν τους διώχνει, όσο και αν δείχνει και λέει ότι δε τους θέλει, επί της ουσίας είναι μια τόσο ευαίσθητη φάση που τους θέλει περισσότερο από ποτέ. Τους χρειάζεται, απλά όχι με τον ίδιο τρόπο όπως όταν ήταν μικρότερο. Σε καμία περίπτωση λοιπόν δεν είναι καιρός να απομακρυνθούν, όσο και αν κάποιες φορές το κάνουν από σεβασμό στην ανάγκη του εφήβου για δικό του ‘χώρο’. Αντίθετα, είναι η στιγμή να διεκδικήσουν τη θέση τους, ως βασικοί παίκτες στη μετάβαση του στην ενηλικίωση.
Πολλές φορές για το γονιό είναι δύσκολο να βλέπει ότι κάνει ένα λάθος το παιδί ή ότι υπάρχει κάτι που θα το πονέσει και να το αφήνει να το ανακαλύψει μόνο του. Ωστόσο, ο σεβασμός και η αποδοχή, που δεν εξαρτώνται από την έγκριση της συμπεριφοράς, είναι αυτό που χρειάζεται για να γίνει ανεξάρτητο. Είναι εντάξει αν δεν μας αρέσουν όλα όσα κάνει. Ας μη γελιόμαστε το να αγαπάς είναι διαφορετικό από το να σου αρέσει. Ουσιαστικά οι γονείς χρειάζεται να κάνουν ένα βήμα πίσω, να σκεφτούν πιο καθαρά πριν αντιδράσουν σε μια ανάρμοστη συμπεριφορά του. Όπως πολύ όμορφα το έθεσε ο Denis Waitley: «Τα καλύτερα δώρα που μπορείς να κάνεις στα παιδιά σου είναι οι ρίζες της υπευθυνότητας και τα φτερά της ανεξαρτησίας».
Καλό λοιπόν είναι να ξέρουμε, πόσο σημαντικό είναι να μπορούν οι έφηβοι να συνδεθούν με τα συναισθήματά τους. Ακόμη και τα συναισθήματα εκείνα που δεν τους είναι τόσο ευχάριστα, τους πληροφορούν πώς να περιηγηθούν με επιτυχία στον κόσμο. Το άγχος συνήθως δημιουργείται όταν μέσα μας υπάρχει ένα αίσθημα ανασφάλειας και φόβου. Η θλίψη μας δείχνει ότι έχουμε ανάγκη για ανακούφιση για κάτι που χάσαμε. Ο θυμός μας προειδοποιεί ότι κάποιος έχει παραβιάσει τα όριά μας και ίσως χρειαστεί να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας. Το πως θα νιώσουμε σε κάθε κατάσταση θα μας δείξει χωρίς αμφιβολία τι σημαίνει αυτή η κατάσταση για εμάς και κάπως έτσι ενδεχομένως να ξεκινήσει το ταξίδι του έφηβου μας προς την αυτογνωσία. Μέσα σε όλο αυτό ας μη ξεχνάμε πως η αυτογνωσία είναι ένα μοναχικό ταξίδι. Ας δώσουμε λοιπόν στα παιδιά μας χώρο και χρόνο να εξελιχθούν και να ‘ανθίσουν’.
