Πολλοί άνθρωποι περνάνε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους πιστεύοντας ότι, αν κάτι δεν είναι τέλειο, δεν είναι καθόλου καλό. Για αυτούς δεν υπάρχει ενδιάμεσο. Αν δεν είναι τέλειο, είναι αποτυχία. Αυτοί οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται ως τελειομανείς. Η τελειομανία ως χαρακτηριστικό συχνά περιλαμβάνει την εμμονή με τα λάθη, την προσήλωση στις ατέλειες, την προσπάθεια ελέγχου καταστάσεων, την έλλειψη προσαρμοστικότητας στην αλλαγή και συναντάται κυρίως σε άτομα που δυσκολεύονται να διαχειριστούν την αβεβαιότητα. Η αυταξία αυτών των ατόμων εξαρτάται από το να είναι τέλειοι με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες από τον εαυτό τους.
Η τελειομανία ως ένα σημείο έχει να κάνει με την αποδοχή και την εκτίμηση που λαμβάνουμε από τον περίγυρο μας. Και ενώ στο εργασιακό περιβάλλον τείνει να θεωρείται ως πλεονέκτημα για την επαγγελματική πρόοδο, όταν έχει να κάνει με την προσωπική μας ζωή τα πράγματα δυσκολεύουν, δεδομένου του γεγονότος ότι η ψυχαναγκαστική επιδίωξη της τέλειας ζωής επηρεάζει αρνητικά τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Θα μου πείτε αν ένας άνθρωπος είναι φιλόδοξος, θέτει υψηλούς στόχους και εργάζεται σκληρά για την επίτευξη τους είναι τελειομανής; Όχι, σε καμία περίπτωση. Αν η διαδικασία επίτευξης ενός στόχου είναι σαν ένα ταξίδι τότε η επίτευξη είναι ο προορισμός. Ο φιλόδοξος είναι πιθανόν να απολαμβάνει το ταξίδι όσο και αν επιθυμεί να φτάσει στον προορισμό του. Ο τελειομανής από την άλλη είναι επικεντρωμένος στην άφιξη στον προορισμό που σε καμία περίπτωση δεν απολαμβάνει το ταξίδι. Επί της ουσίας ένας φιλόδοξος θα δώσει τον καλύτερο του εαυτό για να πετύχει το στόχο του, αλλά δε θα κριθεί η αυτοεκτίμηση του από την επιτυχία ενός στόχου, γιατί ξέρει καλά ότι και η αποτυχία είναι μέρος του παιχνιδιού. Ένας τελειομανής δεν θα δεχτεί τίποτα λιγότερο από την τελειότητα. Ακόμη και το ‘σχεδόν τέλειο’ θεωρείται αποτυχία για αυτόν. Ενώ λοιπόν δεν υπάρχει τίποτα κακό στη φιλοδοξία, η υπερβολική τελειομανία είναι ανθυγιεινή.
Αν αναγνωρίσετε μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά στον εαυτό σας και αντιληφθείτε ότι παλεύετε με την τελειομανία, δημιουργήστε μια λίστα με τις περιοριστικές σας πεποιθήσεις για να δείτε τι σας κατευθύνει. Ποια στοιχεία μπορείτε να βρείτε που μπορούν να τις διαψεύσουν; Τι θα θέλατε να πιστεύετε αντ’ αυτού; Βοηθήστε τον εαυτό σας να δοκιμάσει κάποιες νέες πεποιθήσεις, να μη συγκρίνεται με τους άλλους, να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου θα αισθάνεστε αποδεκτοί και στην πορεία, δουλέψετε να πιστέψετε ότι είστε ικανοί ακόμη και αν δεν είστε τέλειοι. Η αναγνώριση και η αποδοχή μιας κατάστασης είναι το πρώτο βήμα για μια σημαντική αλλαγή. Μόλις αναγνωρίσετε πώς αυτές οι τάσεις μπορεί να σας επηρεάζουν αρνητικά, μπορείτε να αρχίσετε να εργάζεστε προς την υιοθέτηση μιας υγιούς προσέγγισης που θα σας επιτρέψει να πετύχετε τους στόχους σας με λιγότερο άγχος.
Έρευνες ετών σε αυτό το θέμα επιβεβαιώνουν ότι πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τις πιθανότητες ενός ατόμου να έχει τελειομανή προσωπικότητα. Η τελειομανία ωστόσο αναπτύσσεται από τα πρώιμα παιδικά χρόνια όταν οι γονείς έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες από τα παιδιά τους. Συνήθως επιδεικνύεται με τον υπερβάλλον έπαινο στα επιτεύγματα του και στην εικόνα του και όχι στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του. Με αυτό τον τρόπο το παιδί ενισχύει μέσα του την πεποίθηση ότι η αξία του προσμετράται μόνο με τα επιτεύγματα του οδηγώντας το να γίνει ένας τελειομανής ενήλικας. Στην εφηβεία, εκτός από την οικογένεια, έρχονται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο πολιτισμός και η κοινωνία να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της εν λόγω πεποίθησης ότι η τελειότητα είναι το κριτήριο αξίας του ατόμου.
«Η επιτυχία δεν είναι οριστική, η αποτυχία δεν είναι μοιραία. Αυτό που μετράει είναι το κουράγιο να συνεχίζεις» Winston Churchill
Όλοι λίγο-πολύ έχουμε συστήματα πεποιθήσεων που δεν σκεφτόμαστε πραγματικά να αμφισβητήσουμε. Αλλά αν κάνουμε πραγματικά ένα βήμα πίσω για να παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν αυτά τα μοτίβα σκέψης που εμποδίζουν την ικανότητά μας να αναπτυχθούμε, τότε πιθανόν να αρχίσουμε να τα αμφισβητούμε. Διακρίνετε τις πεποιθήσεις αυτές που είναι βαθιά ριζωμένες μέσα σας και δεν είναι αληθινές. Πεποιθήσεις που δεν σκεφτήκατε ποτέ να αμφισβητήσετε παρότι είναι ικανές να εμποδίσουν σοβαρά την ικανότητά σας να αγαπήσετε τη ζωή σας, να συγχωρήσετε τον εαυτό σας για τα λάθη του, να εστιάζετε στο παρόν, να είστε ευγνώμονες για ό,τι έχετε και να βρίσκετε την ευτυχία στις απλές καθημερινές στιγμές. Η ζωή έχει έναν τρόπο να βάζει τα πράγματα στο δρόμο μας και να μας προσφέρει ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη. Όλοι έχουν τέτοιες ευκαιρίες από ένα σημείο ή άλλο και είναι στη διακριτική τους ευχέρεια αν θα τις διακρίνουν και μετέπειτα αν θα επιλέξουν να τις εκμεταλλευτούν προς όφελος τους.
Να θυμάστε πως όσοι δημιουργούν χώρο για μια πιθανή αποτυχία, ταυτόχρονα δημιουργούν χώρο για επιτυχία. Κατά τον Theodore Roosevelt: «Είναι σκληρό να αποτυχαίνεις, αλλά είναι χειρότερο να μην έχεις προσπαθήσει ποτέ να επιτύχεις.» Σημασία έχει να κάνετε ό,τι είναι δυνατόν και να δίνετε τον καλύτερο σας εαυτό. Αποκεί και έπειτα να αναγνωρίζετε ότι δεν εξαρτάται πάντα μόνο από εσάς το όποιο αποτέλεσμα. Αν αναζητάτε μια ζωή με νόημα, τότε σε καμία περίπτωση αυτό δεν έχει να κάνει με την τελειότητα. Έχει να κάνει με το να είστε αληθινοί, ευγενικοί, προσαρμοστικοί και ενσυναισθητικοί για να μπορείτε να μοιράζεστε τη ζωή σας με τα άτομα που αγαπάτε και να αγγίζετε τη ψυχή τους.
