Κατά τον Κομφούκιο είναι «μάταιη η εκμάθηση χωρίς σκέψη και επικίνδυνη η σκέψη χωρίς εκμάθηση». Όταν πρέπει να παρθεί μια σημαντική απόφαση, η βαθιά αναλυτική σκέψη επιτρέπει στους ανθρώπους να εξερευνήσουν και να αναλύσουν σημαντικές λεπτομέρειες πριν καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα. Παίρνουν πληροφορίες, επεξεργάζονται νέες ιδέες, τις προσαρμόζουν στις τρέχουσες συνθήκες της ζωής τους και καθιερώνουν νέες συμπεριφορές. Ωστόσο, όταν πρόκειται για προσωπικά ζητήματα όπως η οικογένεια, οι σχέσεις, ή μια απόφαση ζωής αυτή η βαθιά δύναμη γίνεται αντιληπτή ως υπερανάλυση, με τον ορισμό της υπερανάλυσης να είναι εγγενώς αρνητικός.
Η σκέψη στον άνθρωπο είναι μια δύναμη. Πολλές φορές είναι σαν να έχει μια όμορφη βιολογική μηχανή. Απλά χρειάζεται ένα εγχειρίδιο για το πώς να τη χρησιμοποιεί σωστά. Για κάποιους η ανάλυση είναι προσόν. Για παράδειγμα στο σχολείο οι αναλυτικές δεξιότητες σκέψης χαρακτηρίζουν ένα μαθητή ως δημιουργικό, ενώ στο εργασιακό περιβάλλον η ισχυρή αναλυτική σκέψη ενός ατόμου εκτιμάται ιδιαίτερα ως βαθιά δύναμη και όταν πρόκειται για επίλυση κάποιου προβλήματος θεωρείται δείγμα ευελιξίας στην αλλαγή.
Σύμφωνα με τους περισσότερους, η υπερανάλυση είναι η ενέργεια του να σκέφτεται κανείς κάτι υπερβολικά, με τρόπο που δεν του είναι χρήσιμος. Αυτό που μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να εκμεταλλευτούμε αυτή την τεράστια πνευματική δύναμη είναι να διασφαλίσουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι το σύνολο, της σκέψης μας είναι χρήσιμη σκέψη. Για να θεωρηθεί μια σκέψη ως μη χρήσιμη θα πρέπει να οδηγεί σε παρατεταμένες περιόδους σύγχυσης, άγχους, αναβλητικότητας ή αδυναμίας λήψης απόφασης.
Η βαθιά αναλυτική σκέψη επιτρέπει στους ανθρώπους να εντοπίσουν τις πεποιθήσεις που δεν ωφελούν, να τις αποδημήσουν και να τις επαναδιατυπώσουν όσες φορές χρειάζεται, για να γίνουν υγιείς και ωφέλιμες για αυτούς. Για κάποιους άλλους όμως, η υπερανάλυση συνήθως αφορά επαναλαμβανόμενες σκέψεις προηγούμενων γεγονότων που μας έχουν δημιουργήσει θλίψη ή ανησυχίες σχετικά με την εξέλιξη μελλοντικών καταστάσεων. Πρόκειται για μία σειρά σκέψεων που μεγαλοποιούν στο μυαλό τους με αποτέλεσμα να καταναλώνουν τον πολύτιμο χρόνο τους, συχνά χωρίς να έχουν καμία λογική βάση. Είναι λες και πνίγονται σε ένα ωκεανό σκέψεων και συναισθημάτων, καθιστώντας τους αδύνατο να είναι ήρεμοι και παρόντες.
Όταν σκέφτονται πολύ για ένα θέμα, είναι πιθανό να το αναλύσουν σε μεγάλο βάθος. Το πρόβλημα είναι ότι τείνουν να ασχολούνται περισσότερο για τις αρνητικές πτυχές ενός ζητήματος και να δίνουν την εντύπωση ότι σκέφτονται μόνο αρνητικά. Υποθέτω ότι τα θετικά μέρη ενός θέματος είναι προφανή και δεν χρειάζεται να συζητηθούν εκτενώς. Είναι τα αρνητικά μέρη που δικαιολογούν την εστίαση επειδή πρέπει να μετριαστούν ή να επιλυθούν.
Για πολλούς η υπερανάλυση συνδέεται στενά με την ενσυναίσθηση υπό την έννοια ότι σχετίζεται με την ανάλυση συναισθημάτων. Οι πολύ ευαίσθητοι άνθρωποι έχουν την τάση να σκέφτονται υπερβολικά και εάν είστε ένας από αυτούς, ξέρετε πόσο κουραστικό μπορεί να είναι να έχετε ένα μυαλό που δεν ηρεμεί ποτέ. Ωστόσο, υπάρχει διαφορά μεταξύ της βαθιάς σκέψης και της υπερανάλυσης. Συνήθως οι βαθιά ενσυναισθητικοί άνθρωποι κάνουν και τα δύο, με τρόπο που δεν καταλαβαίνουν οι άλλοι γύρω τους.
Τείνουν να είναι τελειομανείς, ανησυχούν για τους άλλους, φοβούνται μην τους απογοητεύσουν, αμφισβητούν τις αποφάσεις που πήραν, αναμασούν δύσκολες συζητήσεις και πως θα είχαν εξελιχθεί αν είχαν πει κάτι άλλο, προσπαθούν συνεχώς να διαβάσουν το μυαλό των άλλων μήπως θύμωσαν ή πληγώθηκαν με κάτι που είπαν, ασκούν αυστηρή αυτοκριτική όταν θεωρούν ότι έκαναν ένα λάθος, εγκλωβίζονται σε σκέψεις του παρελθόντος, σκέφτονται το χειρότερο σενάριο για το μέλλον, μένουν άυπνοι με όλα αυτά τα σενάρια να ταξιδεύουν το μυαλό τους.
Αν σε όλα αυτά διακρίνατε τον εαυτό σας τότε εστιάζετε σε πράγματα που δεν ελέγχονται και ενδεχομένως η υπερανάλυση σας να σαμποτάρει την ευτυχία σας. Κατά τον Μάρκο Αυρήλιο: «η ευτυχία της ζωής κάποιου εξαρτάται από την ποιότητα των σκέψεων του.» Δεν υποφέρετε λοιπόν επειδή έχετε σκέψεις. Υποφέρετε επειδή η υπερεπεξεργασία αρνητικών καταστάσεων, επιβαρύνει την ποιότητα ζωής σας και ενδεχομένως να σας οδηγήσει στην αϋπνία, το άγχος, τα ψυχοσωματικά και την συναισθηματική υπερφαγία.
Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να ηρεμήσετε ή να κλείσετε τον διακόπτη του μυαλού σας, μπορείτε να δημιουργήσετε χώρο ανάμεσα σε εσάς και το μυαλό σας. Σκεφτείτε ότι μέσα μας υπάρχει μια σύνδεση μυαλού-σώματος, με τις σκέψεις μας να επηρεάζουν κάθε κύτταρο του σώματος μας. Αυτή η σύνδεση πρέπει να είναι σε ισορροπία για να είμαστε υγιείς. Κατά τον Friedrich Nietzsche: «Υπάρχει περισσότερη σοφία στο σώμα μας απ’ ότι στην πιο βαθιά φιλοσοφία μας.» Προσφέρετε στον εαυτό σας την άδεια να σκέφτεται λιγότερο και να αισθάνεται περισσότερο. Αρχίστε να βλέπετε τα πράγματα όπως είναι, χωρίς να τους δίνετε άλλο νόημα ούτε να προσδίδετε άλλη διάσταση στα γεγονότα. Αγαπήστε λίγο περισσότερο τον εαυτό σας και την υγεία σας και νιώστε ευγνωμοσύνη εστιάζοντας σε ανθρώπους και καταστάσεις που σας κάνουν να χαμογελάτε.
